Sơn tra - Vị thuốc tiêu thực - Công ty cổ phần dược liệu Bông Sen Vàng

Quả sơn tra là một loại quả thuộc họ hoa hồng, có nguồn gốc từ Trung Quốc. Đây là một cây thân gốc sống lâu năm, trong đông y còn là một vị thuốc rất tốt giúp hỗ trợ tiêu hóa, điều trị tiêu chảy, đầy bụng, tiêu thực… Vậy tác dụng của quả sơn tra là gì?

1. Quả sơn tra là quả gì?

Quả sơn trà có nhiều tên gọi khác nhau như dã sơn tra, bắc sơn tra hoặc nam sơn tra, xích qua tử hay mao tra,… Ngoài ra, quả sơn tra thuộc họ hoa hồng có tên dược liệu là fructus crataegi và tên khoa học là crataegus pinnatifida bunge hoặc crataegus cuneata sieb et zucc. Đây là loại thực vật có xuất xứ từ Trung Quốc nhưng hiện nay tại Việt Nam cũng đa thu mua táo mèo và chua chát được dùng với tên Sơn tra. Tuy nhiên, hai loại cây này không có cùng chi với cây sơn tra nên vẫn còn đang trong giai đoạn nghiên cứu về những tác dụng tương tự.

Cây sơn tra thuộc nhóm cây thân gỗ sống lâu năm, có cành lá sum suê và đặc biệt có rất nhiều lông tơ mịn bao phủ cành non. Tuy nhiên có sự khác nhau giữa cây bắc sơn tra và nam sơn tra.

Cây bắc sơn tra: có thể cao tới 6m, có gai và được phân thành nhiều cành nhỏ. Phiến lá thuôn nhọn 2 đầu hoặc có hình trứng. Kích thước từ 5-10 x 4-7 cm. Lông lá mịn phủ theo dọc các gân lá ở mặt dưới, có răng cưa và mọc so le với nhau. Hoa sơn tra dạng tán màu trắng, có 5 cánh và 10 nhị. Quả sơn tra khi chín màu đỏ thẫm có đường kính từ 1cm đến 1,5cm.
Cây nam sơn tra: có thể cao đến 15m và có gai nhỏ trên thân cây. Lá cây sơn tra dài và rộng hơn, nhiều lông mịn ở mặt dưới phiến lá. Quả sơn tra khi chín có màu đỏ hoặc màu vàng với đường kính từ 1cm đến 1,2cm.

Cây sơn tra ra quả quanh năm nên việc thu hoạch vị thuốc này khá dễ dàng và thuận tiện. Khi quả vừa chín tới thì có thể bắt đầu thu hoạch, sau đó phân cắt thành những lát dày trung bình khoảng 0,5 cm, sau đó đem sấy khô hoặc phơi để sử dụng là dược liệu. Một số bộ phận được sử dụng làm thuốc và cách bảo quản bao gồm:

Quả sơn tra có dạng cầu bên ngoài vỏ hơn nhăn nheo, nâu bóng và vân lốm đốm. Ở giữa là phần thịt quả sơn tra có màu nâu, cứng chắc bao quanh 5 hạch cứng.
Lấy quả sơn tra khô chín, cắt thành từng lát một có kích thước trung bình dày khoảng 0,5cm và có đường kính khoảng 1,5cm. Những lát này có hình tròn, hơn cong và có thể còn mang cuống quả nên thường cắt ngang hoặc dọc.
Cách chọn quả sơn tra làm dược liệu tốt: vị ngọt chua và vụn <2%, độ ẩm <13%, vỏ đỏ khoanh to và cùi dày, ít hạt.
Hạt màu nâu đậm, phần vỏ cứng có hình trúng.

2. Công dụng của quả sơn tra

Trong mười năm gần đây, từ kết quả của những nghiên cứu hiện đại, các nhà khoa học ngày càng nhận thấy sơn tra có tác dụng dược lý khá phong phú như:

– Nâng cao năng lực hoạt động của hệ tiêu hóa: thúc đẩy bài tiết dịch vị và dịch mật, gia tăng hoạt tính của các men tiêu hóa như amylolytic enzyme, lipolytic enzyme…, điều tiết sự co bóp của cơ trơn dạ dày và ruột.

– Ức chế một số vi khuẩn như trực khuẩn lỵ, coli, than, bạch hầu, thương hàn, mủ xanh và tụ cầu vàng; sơn tra sao đen có khả năng hấp thụ các chất hoại tử và độc tố của vi khuẩn, làm giảm kích ứng thành ruột và làm giảm nhu động ruột nhờ đó mà có tác dụng giảm đau, chỉ lỵ và cầm đi lỏng.

– Hạ mỡ máu, đặc biệt là cholesterol, ức chế sự lắng động của chất mỡ ở thành mạch, vì thế có tác dụng dự phòng tích cực quá trình tiến triển của bệnh xơ vữa động mạch.

– Hạ huyết áp, làm giãn và gia tăng lưu lượng động mạch vành tim, giảm thấp lượng oxy tiêu thụ của cơ tim, qua đó nâng cao năng lực hoạt động của hệ tim mạch và phòng chống hữu hiệu các bệnh lý thuộc động mạch vành.

– Chống ngưng tập tiểu cầu.

– Tăng cường sức miễn dịch của cơ thể.

– Làm giãn phế quản, thúc đẩy hoạt động của hệ vi nhung mao ở thành phế quản nhờ đó mà có tác dụng hoá đờm bình suyễn.

– Điều hòa kinh nguyệt, giảm đau và làm cho tử cung hồi phục nhanh sau khi sinh nở.

– Trấn tĩnh, an thần.

– Chống oxy hóa, bảo hộ tế bào gan.

– Phòng chống ung thư.

Trà Tiêu Thực Bông Sen Vàng là sự kết hợp các nguyên liệu thảo dược thiên nhiên Phan tả diệp, Thảo quyết minh, Sơn tra, Sinh khương, Cam thảo có hương vị thơm mát, dễ uống, có thể sử dụng hàng ngày. Bên cạnh hương vị thơm ngon tinh tế, trà Tiêu Thực có những tác dụng tích cực đối với sức khỏe người dùng đặc biệt là trong việc hỗ trợ và điều trị các bệnh về đường tiêu hóa, chứng rối loạn tiêu hóa. Tác dụng trà Tiêu Thực dùng rất tốt cho người bị viêm dạ dày, viêm đại tràng mãn tính, chậm tiêu, trướng bụng đầy hơi, buồn nôn, đại tiện. Ngoài ra còn giúp tăng nhu động ruột và thải độc, ngăn cản hấp thu chất béo.