Văn hóa trà và nghệ thuật thưởng trà của người Việt đã có từ rất lâu đời, được duy trì cho đến ngày nay. Tuy nhiên, mỗi thời mỗi thay đổi. Vậy, văn hóa trà Việt xưa và nay có gì khác biệt? Hãy cùng Trà Dược Bông Sen Vàng tìm hiểu qua bài viết sau đây.

Các dòng trà Việt

Trà Việt mình cũng khá đa dạng, được chia theo cách thưởng thức trong văn hóa thưởng trà. Về cơ bản có 3 loại trà là: trà tươi, trà hương và trà mạn.

Trà tươi (hay còn gọi là chè tươi). Là cách uống trà đậm chất xưa của người Việt. Dùng lá chè tươi rửa sạch, vò nhẹ và cho vào nồi nấu hoặc hãm trà giống như cách pha trà khô khác bằng cách dùng nước đun sôi rồi chế nước vào ấm. Sau 3-5 phút là có ngay những chén trà ngon thưởng thức.

Trà tươi

Trà hương là loại trà cũng khá đặc trưng, trà ướp hương của các loại hoa như hoa sen, hoa cúc, hoa nhài,…

Trà hương

Trà mạn hay còn gọi là trà khô. Là loại trà không ướp hương và rất chú trọng đến sự tinh tế trong cách thưởng thức trà với những tiêu chuẩn phức tạp trong pha trà: từ nước pha trà, ấm uống trà, cách pha trà cho đến bạn thưởng trà.

Trà mạn

Dù là thời xưa hay thời nay cũng đều có 3 loại này nhưng văn hóa uống trà thời nay và xưa ít nhiều đã có những sự thay đổi.

Văn hóa trà Việt xưa

Trà tồn tại như một thức uống cần thiết vốn có, không thể thiếu trong cuộc sống sinh hoạt của ông cha ta. Trà là cái bắt đầu và cũng là cái kết thúc.

Trà hiện hữu trong mọi hoạt động của xã hội, từ những buổi chuyện trò trong gia đình đến những cuộc gặp gỡ bạn bè tâm giao, khách đến chơi nhà, nơi hàng quán. Từ những lễ hội, cưới hỏi, cúng giỗ,… chỗ nào trà cũng có thể xuất hiện như một sự mở đầu cho mọi câu chuyện.

Cả bốn mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông, người ta đều uống trà. Vui cũng uống mà buồn cũng uống. Uống trà là để sẻ chia, để mở lòng cho câu chuyện tâm giao, và đôi khi là để tìm lại chính mình. Trà đã trở thành nhân vật trung gian trong mỗi câu chuyện, là một nét đẹp văn hóa của người Việt mình.

Trà Việt

Xưa, có lẽ trà tươi là loại trà bình dân và phổ biến nhất. Trà được dùng như một thức uống giản dị để mời khách đến chơi nhà và được dùng thay cho nước uống hàng ngày.

Lá trà sau khi được thu hái về, người ta đem rửa sạch rồi đun sôi lấy nước trà và uống. Trà có thể uống nóng hoặc uống nguội tùy thích nhưng vẫn đảm bảo trà lúc nào cũng ngon. Đây được xem là cách uống trà cổ xưa nhất, bình dị nhất của người Việt. Thời này, uống trà người ta có thể hình dung đến hình ảnh cái chõng che trước hiên nhà, bên chiếc tích trà xanh với ống thuốc lào nằm gọn bên cạnh.

Thời xưa, trên mức bình dân, các quan chức, thương gia họ thường uống trà mạn hay còn được gọi là trà khô. Sở dĩ vậy vì đây là loại trà chỉ dành cho những người khá giả và biết thưởng thức trà. Bởi trà mạn có những tiêu chuẩn về nước pha, ấm pha, cách pha, cách thưởng thức rất riêng. Và họ uống trà mạn, chuyện trò như thể hiện một con người đơn giản nhưng vô cùng tinh tế, cao quý.

Người Hà thành chuộng trà hương

Đối với người Hà thành xưa lại rất khác, họ rất chuộng trà hương. Đây cũng là loại trà đặc trưng được yêu thích cho đến tận bây giờ. Họ rất chú trọng trong khâu chế biến, cầu kỳ, tỉ mỉ lựa chọn từng nguyên liệu ướp trà trong những búp sen, hay ướp trà với những bông cúc tươi, những bông lài thuần khiết. Họ kiên nhẫn trong mọi công đoạn để làm ra những tách trà thơm ngon nhất. Và tất nhiên rồi, chỉ có khách quý đến chơi nhà thì họ mới mời uống trà này. Và phải trân quý lắm, người Hà thành mới nâng niu trao nhau những chén trà ướp hương đậm tình ấy.

Văn hóa uống trà nay

Trà xưa là vậy, còn trà nay thì có gì thay đổi? Tất nhiên vẫn là uống trà đấy nhưng văn hóa thưởng thức trà được nâng tầm phù hợp với nhịp sống hiện đại hiện nay.

Ngày nay, ngoài trà tươi, trà hương, trà mạn thì còn có trà túi lọc, trà túi nhúng với đa dạng các dòng trà thảo dược thiên nhiên. Người ta cũng ít còn dùng trà tươi như nước uống hàng ngày, thay vào đó là những ly nước lọc, những loại nước thảo mộc khác. Trà tươi dường như chỉ còn hiếm thấy ở các gia đình ở quê hay những quán nước vỉa hè với tên gọi vô cùng phong cách “trà đá vỉa hè”.

Trà túi lọc

Trà túi nhúng

Trà mạn ngày nay không chỉ dành cho những gia đình có điều kiện, am hiểu về trà mới dùng uống như xưa. Ai trong chúng ta cũng có thể pha và uống trà mạn như một thức nước bình thường khác chứ không còn là nhâm nhi, thưởng thức. Cũng chính vì thế mà dường như người ta bỏ qua những tiêu chuẩn về trà như trước đây: nước trà, ấm trà, cách pha, cách thưởng trà. Nhưng nếu là người sành trà, họ vẫn dành cho trà mạn một chỗ đứng đặc biệt cùng sự am hiểu trọn vẹn về nó.

Ngày nay cũng có một điều rất thú vị và khác biệt, những người yêu trà, biết thưởng trà họ không chỉ uống tại gia, tự tay pha trà mà họ còn tìm đến các quán trà, tìm đến những nơi có không gian văn hóa dành riêng cho những người sành trà, người yêu trà để sống lại nét văn hóa uống trà xưa của người Việt. Có rất nhiều loại trà ngon cho người ta thưởng thức, từ trà Xanh Thái Nguyên đến các dòng trà đen, trà Shan Tuyết cổ thụ. Mỗi một loại đều ngon theo cách riêng mà người yêu trà, thích trà sẽ cảm được cái vị khác biệt của từng loại.

trà việt

Văn hóa uống trà hương ngày nay cũng khác, chẳng mấy ai cầu kì tự chọn sen, chọn cúc, chọn nhài mà ướp trà như xưa kia. Bạn có thể dễ dàng tìm mua được những loại trà hương sen, trà hương cúc hay trà hương nhài và nhiều loại trà ướp hương khác để thưởng thức. Nhưng tất nhiên rồi, bạn sẽ khó có thể tìm được hương vị từ thức trà hương như trước đây nếu không phải là một người có tình yêu tha thiết với trà và mong muốn thưởng trà theo văn hóa người xưa. 

Tìm hiểu về văn hóa trà Việt xưa và nay ta thấy rõ ràng một điều là nó không còn giống nhau. Điều này cũng rất dễ hiểu và được cho là hợp lý bởi cuộc sống sinh hoạt ngày nay đã có nhiều thay đổi sao cho phù hợp với nhịp sống phát triển hướng hiện đại hóa, đa dạng hóa. Nhưng rồi bạn biết đấy, thời nào cũng vậy, văn hóa thưởng trà vẫn sẽ mãi là nét đẹp mang đậm bản sắc dân tộc Việt, mang hơi thở của người Việt.

Xem thêm các bài viết bổ ích khác:

>> Lợi ích của uống trà đen và trà xanh đối với sức khỏe

>> Bật mí top 04 đồ uống giúp giảm stress hiệu quả nhanh nhất

>> Trà thảo dược đẹp da – Bí quyết làm đẹp cho các chị em phụ nữ