Giấc ngủ vô cùng quan trọng đối với sức khỏe con người. Một giấc ngủ ngon giúp cơ thể nghỉ ngơi, thư giãn, tái tạo năng lượng cho các hoạt động vào sáng hôm sau. Ngược lại, nếu mất ngủ, thường xuyên thiếu ngủ sẽ khiến sức khỏe suy giảm, cơ thể trở nên mệt mỏi, uể oải, từ đó làm giảm năng suất cũng như chất lượng công việc.

Trước hết, hệ thần kinh trung ương của con người được cấu tạo bởi khoảng 1000 tỷ neuron thần kinh, đây là bộ phận rất quan trọng có chức năng tiếp nhận, xử lý thông tin, sau đó là chi phối, điều khiển, giám sát gần như toàn bộ chức năng sống của cơ thể, trừ một số chức năng thuộc hệ thần kinh tự động (thần kinh thực vật). nhiều neuron tập hợp phụ trách một nhiệm vụ nào đó, gọi nôm na là “vùng chức năng”.

Các “vùng chức năng” luôn luôn có một mối liên hệ chặt chẽ với nhau để duy trì sự sống và hoạt động bình thường ở người. Nếu như hoạt động không bình thường thì chức năng tương ứng sẽ mất hoặc bị rối loạn, còn nếu sự liên lạc giữa các vùng bị gián đoạn thì các chức năng sẽ bị phân ly (phân liệt).

Chính vì hiện tượng này mà các neuron thần kinh rất cần đến sự nghỉ ngơi, đó là sự ngưng hoạt động tạm thời của các vùng chức năng. Nếu tất các vùng đó đều nghỉ ngơi cùng một lúc, thì đó chính là một giấc ngủ sâu và lý tưởng, tuy nhiên trên thực tế thì ít khi được như vậy, và có thể có một hay một vài vùng nào đó thức trong khi tất cả các vùng khác đều trong trạng thái ngủ, gây nên trạng thái “nửa tỉnh nửa mê” hay gọi là “giấc ngủ chập chờn”, hoặc trạng thái cho dù đang ngủ nhưng vẫn có thể thực hiện được một vài chức năng khác: đi lại (mộng du), ngủ nói thành tiếng, tay vung chân đá, tiểu dầm,.v.v… nguy hiểm hơn là có thể lái xe đi ra đường …. và tất nhiên là hành trình đó thường nhanh chóng kết thúc bằng một tai nạ

Ngược lại, nếu có một vài vùng nào đó bỗng nhiên rơi vào trạng thái ngủ trong khi tất cả các vùng khác tỉnh, hiện tượng này có thể gặp ở những người làm việc liên tục, căng thẳng quá mức và kéo dài, hay những người có bệnh lý hệ thần kinh .v.v…: biểu hiện như đột ngột bần thần, cơ thể ể oải, có thể vắng ý thức thoáng qua, hoặc bỗng nhiên quên khuấy đi những điều hết sức quen thuộc (vd: tên của người quen .v.v…) nguy hiểm hơn là xảy ra khi đang lái xe.

Thời gian ngủ thì như vậy nhưng để thực hiện đúng theo khuyến cáo thì thật không dễ dàng gì, đặc biệt đối với những người cao tuổi. Thường thì chúng ta đến với thuốc gây ngủ, nhưng nên nhớ thuốc chỉ điều trị triệu chứng tạm thời, mà quan trọng phải tìm hiểu nguyên nhân. Có rất nhiều yếu tố liên quan đến giấc ngủ, dựa vào đó, kết hợp với tham khảo các tài liệu khác nhau, người viết xin đưa ra một số phương pháp khắc phục tình trạng trên để đi đến một giấc ngủ ngon:

– Ngủ đúng giờ: Điều này nói lên tính kỷ luật trong sinh hoạt, tạo thành một thói quen để nhịp sinh học trong người không bị rối loạn. Nếu bận quá nhiều công việc thì cũng không nên lên giường vào quá nửa đêm. Lúc rảnh rỗi không nên ngủ nướng vì khi nhịp sinh học lại phải điều chỉnh. Hãy thiết lập phản xạ có điều kiện là: khi trời tối thì buồn ngủ và khi trời sáng thì tỉnh giấc. và không nên làm trái quy luật này.

– Tập thể dục nhẹ khoảng 2 giờ trước khi đi ngủ: nên đi bộ ngoài trời hít thở không khí trong lành, có thể có những hoạt động yên tĩnh như đọc sách, tập yoga, ngồi thiền sẽ tốt cho giấc ngủ. Ngược lại nếu tập luyện quá sức sẽ gây kích thích hệ cơ và sẽ khó đi vào giấc ngủ.

– Không nên ăn quá no: vì khi đó cơ thể phải làm việc để tiêu hóa lượng thức ăn nói trên, đặc biệt là thức ăn chua cay nhiều, thức ăn lỏng nhiều sẽ làm bạn buồn tiểu ảnh hưởng giấc ngủ. Nên ăn nhẹ, có thêm trái cây, uống một ly sữa ấm.

– Tránh những chất kích thích như cà-phê, thuốc lá: làm phấn khích hệ thần kinh gây mất ngủ. Rượu bia có thể dễ đi vào giấc ngủ nhưng sẽ gây đi tiểu nhiều, dễ gây ác mộng, mà đặc biệt bạn sẽ mệt mỏi vào hôm sau, sự mệt mỏi này còn hơn cả khi mất ngủ. Bạn có thể sử dụng thêm trà thảo dược có tác dụng giúp thư giãn, an thần. Một gợi ý không thể bỏ qua là Trà hoa cúc. Mỗi tách trà hoa cúc giúp tâm tư bạn được thư thái, căng thẳng ban ngày được giải tỏa lại giúp ngủ ngon, ngủ sâu. Đây là cách thư giãn được nhiều người áp dụng trước khi đi ngủ

– Đi ngủ với tâm hồn thoải mái: hãy vứt bỏ mọi thứ buồn bực ra ngoài cửa phòng, hãy viết vào giấy những điều ưu tư hay bạn quan tâm để tránh quên khi giải quyết vào sáng hôm sau. Đối với những người cao tuổi, nên ngâm chân vào nước ấm, mát-xa nhẹ nhàng sẽ làm giấc ngủ ngon hơn.